KUŞ GRİBİ NEDİR?

KUŞ GRİBİ (AVİAN INFLUENZA VİRUS) NEDİR? 

Birincil olarak kuşları enfekte eden influenza virüsler, Avian Influenza Virüsleri olarak adlandırılır. Yabani kuşlar dünyada yaygın olarak barsaklarında virüsleri taşırlar, fakat onlarda çoğunlukla hastalık oluşturmazlar. Kuş gribi kuşlar arasında çok bulaşıcıdır bazı evcil kuşlara (tavuk, ördek ve hindi ) bulaşabilir, evcil kuşlarda ağır hastalık oluşturur ve öldürür. Kuş gribi virüsü insanları çoğunlukla enfekte etmez, fakat 1997 den beri, kuş gribi virüsüyle birkaç insan enfeksiyonu vakası oluştu.

KUŞ GRİBİ  İNSAN GRİBİ VİRÜSÜNDEN FARKLI MI?

Tip A grip virüsünün birkaç farklı subtipi vardır. Bu subtipler tip A grip virüsünden yüzey proteinleri (hemaglutinin (HA) ve nöraminidaz (NA)proteinleri) ile farklılaşırlar. A Grip 16 farklı HA subtipi ve 9 farklı NA subtipi vardır. Her bir kombinasyon farklı bir subtiptir. A grip virüsünün esas olarak kuşlarda oluşan subtipleri, kuş grip virüsü olarak anılmaktadır, çoğunlukla insanı enfekte etmezler. Yaygın olarak insanlarda oluşan subtipleri ise insan gribi virüsü olarak anılır. İnsan grip virüsünün bilinen sadece 3 subtipi var: H1N1, H1N2 ve H3N2. A grip virüsü sabit olarak değişmektedir, zamanla enfekte etme yeteneği kazanabilir ve insanlar arasında yayılabilir. 

KUŞ GRİBİNİN İNSANLARDA BELİRTİLERİ NELERDİR? 

İnsanda kuş gribinin semptomları, tipik grip benzeri hastalıktan (ateş, öksürük, boğaz ağrısı ve kas ağrısı), göz enfeksiyonları, pnömoni, ağır solunum yolu hastalıkları ve diğer ağır ve yaşamı tehdit edici komplikasyonlara kadar değişmektedir. 

KUŞ GRİBİ NASIL YAYILIR?

Hastalanmış kuşlar tükürük, burun sekresyonları ve dışkılarıyla virüsü saçarlar. Hassas kuşlar, hastalanmış kuşların çıkartılarıyla veya bunlarla bulaşmış yüzeylerle temas ettiği zaman hastalanırlar. İnsanlarda kuş gribi vakalarının büyük çoğunluğu, enfekte kümes hayvanlarıyla veya çıkartılarıyla bulaşmış yüzeylere temastan kaynaklanmaktadır.

KUŞLARDAN İNSANLARA GEÇME RİSKİ NEDİR?

Kuş gribi esas olarak kuşlarda oluşur ve çoğunlukla insanları enfekte etmez. Kümes hayvanları arasında kuş gribi salgını sırasında, enfekte kuşlarla temas eden insanlarda veya hasta kuşların çıkartılarının bulaştığı yüzeylere temas eden insanlarda olası bir risk vardır. Asya'da kümes hayvanları arasında oluşan Kuş Influenza A (H5N1) salgını, insan enfeksiyonlarına ve ölümlere neden olan kuş gribi salgınına bir örnektir. Böyle durumlarda insanlar enfekte kuşlarla ve çıkartılarının bulaştığı yüzeylerle temastan kaçınmalıdır.

AVİAN INFLUENZA A (H5N1) VİRÜS NEDİR?

Esas olarak kuşlarda oluşan bir Influenza A virüs subtipidir. İlk 1961 yılında Güney Afrika'da kuşlardan izole edildi. Tüm kuş grip virüsleri gibi, dünyada kuşlar arasında dolaşmaktadır, kuşlar arasında çok bulaşıcıdır ve ölümcül olabilir.2003 sonları ve 2004 başlarında Asya'da 8 ülkede kümes hayvanları arasında Influenza H5N1 salgını oluştu. O ülkelerde 100 milyondan daha fazla kuş ya öldü, ya da hastalığı kontrol etmek için öldürüldü. Mart 2004'e kadar salgının kontrol altında olduğu bildirildi. Ancak Haziran 2004 sonunda başlayan kümes hayvanları arasında yeni ölümcül Influenza H5N1 salgını Asya'da birkaç ülkede bildirildi. Bu salgınların devam ettiğine inanılmaktadır. Influenza A (H5N1) insan enfeksiyonları Tayland, Vietnam ve Kamboçya'da bildirildi.

ASYA'DAKİ H5N1 VİRÜSÜ İNSANLAR İÇİN RİSKİ NEDİR?

H5N1 virüsü çoğunlukla insanları enfekte etmez. Ancak 1997'de, Hongkong'da kümes hayvanlarında kuş gribi salgını süresince kuştan insana bulaşan ilk vaka görüldü. 18 insanda ağır solunum yolu hastalığına neden oldu, onlardan 6'sı öldü. Çok yakın zamanda, Tayland, Vietnam ve Kamboçya'da kümes hayvanlarında H5N1 büyük salgını süresince H5N1 insan vakaları oluştu. Bildirilen vakalar arasında ölüm hızı yaklaşık % 50'dir. Bu vakaların çoğu enfekte kümes hayvanı ile veya çıkartıları ile bulaşmış yüzeyle temastan kaynaklandı ancak, insandan insana yayılan birkaç H5N1 vakasının oluştuğu düşünülmektedir.H5N1'in kişiden kişiye yayılımı nadiren oluştu ve bulaşan o kişiden başka kişilere bulaşma olmadı. Ancak, tüm influenza virüsleri değişme yeteneğine sahip olduğundan, H5N1 virüsünün insanları enfekte edebileceğinden ve bir kişiden diğerine kolayca yayılabileceğinden kaygı duyulmaktadır. Bu virüsler insanları yaygın olarak enfekte etmediğinden dolayı, insanlarda bu virüslere karşı koruyucu bağışıklık gelişmemiştir. H5N1 virüsü insanları enfekte edebilse ve insandan insana kolayca bulaşabilseydi, Influenza pandemisi (hastalığın tüm dünyada salgın oluşturması) başlardı. Ancak pandemi başlama zamanı bilinemediği için, virüsün insandan insana daha kolayca ve yaygın olarak bulaşma olasılığına karşı uzmanlar hazırlanmaktadır.

H5N1 VİRÜSÜYLE ENFEKSİYONU NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Asya'da insan hastalığına ve ölümüne neden olan kuşları enfekte eden H5N1 virüsü amantadin ve rimantadine dirençlidir, bu 2 antiviral ilaç Influenza tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Diğer 2 antiviral ilaç, oseltamivir ve zanamavir H5N1 virüsünün neden olduğu grip vakalarını tedavi etmek için olasılıkla etkili, ancak etkinliğinin kanıtlanması için daha fazla çalışmalara gereksinim duyulmaktadır.

H5N1 DEN İNSANLARI KORUYAN BİR AŞI VAR MI?

Asya'da görülen H5N1 virüsüne karşı insanları koruyacak günümüzde aşı yok.

H5N1'DEN NASIL KORUNULABİLİR?

Hastalığın en önemli kontrol yöntemi hastalanan veya maruz kalan kuşların en kısa zamanda yok edilerek çiftliklerin dezenfekte edilmesidir. Virüs, 56 °C3 saat süre ile tutulma veya formol veya iyotlu dezenfektanlar ile temizlenir. Virüs, serin havada veya etkilenmiş etlerde üç ay süre ile canlı kalabilir. Ortaya çıktıktan sonra hastalığın yayılımı hızlı olacağı için kümes hayvanı hareketinin kontrol edilmesi ve etkilenen hayvanların yok edilmesi esastır.Bilinen Influenza A (H5N1) salgını olan olan Asya ülkelerine seyahat edenlerin kümes hayvanı çifliklerinden, canlı gıda marketlerindeki hayvanlarla temastan ve hayvanların dışkılarıyla bulaşmış olan herhangi bir yüzeyle temastan kaçınılması önerilmektedir.