“KOMŞUMUZ AÇ YATIYOR”

TÜRKİYE’DE 18 MİLYON KİŞİ YOKSULLUKLA BOĞUŞUYOR. 909 BİN KİŞİ İSE AÇ YATIYOR

Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Yoksulluk Çalışması verilerinden yararlanarak hazırladığı rapora göre, Türkiye’de her 100 YTL’nin sadece 8.2 YTL’sini yoksullar harcıyor. Her 100 kişiden 26’sı yoksul…

Türkiye’de yaklaşık 18 milyon kişi yoksullukla boğuşuyor. 2004 yılı rakamlarına göre, Türkiye’de 909 bin kişi ise gıda harcamalarını bile karşılayamıyor. Bir başka deyişle 909 bin kişi aç… Açlık sınırı 1 kişi için ayda 81 YTL…

Yoksul hanelerde ortalama hane büyüklüğü 5 kişiden oluşuyor. 5 kişilik hanelerde yoksulluk sınırı 2002 yılında 353 YTL iken, 2004 yılında yüzde 38 artışla 488 YTL’ye, açlık sınırı da 152 YTL’den yüzde 36 artışla 207 YTL’ye yükseldi.

ATO’nun raporuna göre, 18 milyon yoksul, 3.5 milyon haneye tekabül ediyor. Bunların ortalama aylık geliri, 463.8 YTL, günlük geliri ise 15.5 YTL. Bu aylık değer ortalama hane halkı büyüklüğü olan 5 kişiye bölündüğünde, yoksul haneler kişi başına ayda ortalama 92.8 YTL, günde ise 3.1 YTL’yle yaşamlarını devam ettirmek zorunda…

EN DİPTEKİLER

Yoksul hanelerin gelirleri kendi içlerinde de farklılık gösteriyor. 3.5 milyon yoksul hanenin yüzde 1.4’ünün aylık ortalama geliri 100 YTL ve altında… Bir başka ifadeyle “en dipteki” 50 bin 933 hane günde 333 kuruş ve daha azı ile yetinmek durumunda… Yoksul hanelerde ortalama hane halkı büyüklüğünün 5 olduğu varsayımına göre, bu hanelerde kişi başına ayda ortalama 20 YTL, günde ise 66 kuruş düşüyor…

2004 yılı rakamlarına göre 11 bin kişi günde 78 kuruş, 1 milyon  752 bin kişi 1 YTL 68 kuruş, 14 milyon 681 bin kişi de 3 YTL 35 kuruşun altında  yaşamak zorunda.

HER 100 YTL’NİN 8.2 YTL’SİNİ YOKSULLAR HARCIYOR

2004 yılı rakamlarına göre her 100 YTL’nin sadece 8.2 YTL’si yoksullar tarafından harcandı. Yoksullar en çok “gıda, alkolsüz içkiler ile konut ve kira”ya harcama yaptılar. Toplam harcamaları içinde gıda ve alkolsüz içkiler yüzde 43, konut ve kira harcamaları yüzde 28 pay aldı.Yoksullar 2004 yılında hane başına aylık ortalama 151.8 YTL, kişi başına aylık ortalama 30 YTL 36 kuruşluk gıda harcaması yaptılar. Fert başına günlük gıda harcaması miktarı ise 1 YTL oldu.

AKIL ERMEZ HESAP

Rapora göre yoksullar, hane başına günde ortalama 11 YTL 79 kuruş harcadılar. Yani 11 YTL 79 kuruşa hem yediler, içtiler, hem ısındılar, hem de ilaç aldılar… Harcamaları içinde en az payı yüzde 1.5 ile sağlık ve yüzde 0.24 ile eğitim harcamaları alırken, haberleşme ve ulaştırma harcamaları yüzde 7.5 pay aldı. Yoksullar sağlığa hane başına ayda ortalama 5.2 YTL verirken, eğitime sadece 85 kuruş ayırabildiler.

EĞİTİMSİZLİK YOKSULLUKLA KOL KOLA

6 yaşından büyük yoksul fertlerin yüzde 20.8’i, yani 3 milyon 240 bin kişi okuma yazma bile bilmiyor. Yoksulların  yüzde 30.6’sı (4 milyon 762 bin kişi) okur-yazar, yüzde 33.1’i (5 milyon 161 bin kişi) ilkokul mezunu.

Bir başka ifadeyle, 6 yaşından büyük toplam 15.6 milyon yoksul kişinin yarıdan fazlası (yüzde 51.4) ya sadece okuyup yazabiliyor ya da okuma-yazma bilmiyor. Üçte biri de ilkokul mezunu…

YOKSULLUK DİZ BOYU

Yoksulların yüzde 85’i gecekondu ve gecekondu benzeri tek katlı müstakil evlerde  oturuyor. Yüzde 40’ının evinde tuvalet yok, tuvalet evin dışında bulunuyor. Yüzde 17’sinin evinde banyo, yüzde 9.4’ünde de mutfak bulunmuyor. Yoksulların tamamına yakını (yüzde 99.4) soba ile ısınmaya çalışıyor. Sobada kullandıkları yakıt ise odun (yüzde 82) ve tezekten (yüzde 9) oluşuyor.

YOKSULLUK ÇOCUK VE YAŞLILARI VURUYOR

Yoksulların yarıya yakınını (yüzde 47) 15 yaşından küçük çocuklar ve 65 yaşından büyükler oluşturuyor. 17 milyon 991 bin yoksulun, yüzde 41’i 15 yaşın altında… Oyun ve okul çağındaki 7 milyon 325 bin çocuk anne ve babaları ile birlikte yoksulluğun kucağında…7 milyon 325 bin yoksul çocuğun da yüzde 40’ı ( 2 milyon 919 bin) 6 yaşından küçük…

17 milyon 991 bin yoksulun yüzde 11.5’i, yani 2 milyon 64 bin kişi de 55 yaşından büyük…  Bunların da 56.3’ü 65 yaşından büyük… Diğer bir ifade ile 65 yaşın üzerindeki 1 milyon 161 bin kişi, yaşamlarının son günlerinde yaşlılık ve hastalığın yanısıra yoksullukla da boğuşuyor.

YÜZDE 13.9’U TRANSFER GELİRİYLE GEÇİNİYOR

3.5 milyon yoksul hanenin yüzde 13.9’u transfer gelirleriyle, yani devlet ya da özel sektörden aldıkları “emekli maaşı, öğrenci bursu, yaşlılık maaşı, işsizlik maaşı, sosyal yardım fonu ödemeleri” gibi gelirler veya özel kişi ve teşebbüslerden elde ettikleri yardım, burs ve benzeri yollarla geçinmeye çalışıyorlar.

Yoksul hanelerde, hane başına aylık ortalama transfer geliri 315 YTL’yi bulurken, transfer gelirlerinin yüzde 73’ü devletten elde ediliyor. Devletin bu hanelere emekli maaşı, vergi iadesi, öğrenci bursu, yaşlılık maaşı, sosyal yardım fonu, işsizlik maaşı, dul, yetim, öksüz maaşı, gazilik ve malullük maaşı olarak ödediği nakdi ve ayni miktarların tutarı hane başına ortalama 230 YTL’yi buluyor.

Transfer geliri elde eden hanelerin transfer gelirlerinin yüzde 26’sı komşulardan, sosyal yardım derneklerinden, sivil toplum örgütleri benzeri özel kurum ve kuruluşlardan, yüzde 1.1’i de yurtdışında yaşayan yakınlarından geliyor.

ÇOĞU TARIM SEKTÖRÜNDE ÇALIŞIYOR

Yoksul kişilerin içinde çalışan sayısı 5.2 milyon kişi. Bunların 3.2 milyonu (yüzde 62) tarımdan ekmeğini çıkarmaya çalışıyor. Yoksulların tarımdan sonraki ikinci ekmek kapısı ise hizmet sektörü… Yüzde 22.1’i hizmet sektöründe çalışıyor.

Ücretli veya maaşlı olarak çalışanlar, çalışan yoksulların içinde 1 milyona yakın sayıları ile yüzde 19 pay alırken, yevmiyeli olarak çalışanlar da 829 binin üzerindeki sayıları ile yüzde 15.6 pay alıyorlar.

AYGÜN: "KOMŞUMUZ AÇ YATIYOR"

ATO Başkanı Sinan Aygün, Türkiye’de açlık ve yoksulluk rakamlarının ürkütücü boyutlara ulaştığını belirterek, “Bir zamanlar Türkiye’de açlık olmamasıyla övünürdük. İnsanımız malesef açlık ile de tanıştı. Açlık o kadar arttı ki, hemen yanıbaşımızda komşumuz aç yatıyor” dedi. Yoksulluk kelimesinin ardında büyük dramlar yattığını belirten Aygün, “Yoksulluk günümüzün en önemli sorunu… Bugün güvenlikle ilgili sorunlarımızın çoğunun temelinde yoksulluk bulunuyor” dedi. Gelir dağılımı eşitsizliği arttıkça yeni yoksullar ortaya çıktığını ve mevcut durumun daha da kötüleştiğini vurgulayan Aygün, şunları kaydetti: “Gelir dağılımı adaletsizliğinin ortadan kaldırılması yoksullar açısından son derece önemli… 2004 yılı gelir dağılımı sonuçlarına göre, en yoksul yüzde 10’luk kesim gelirden yüzde 2.3, en zengin yüzde 10’luk kesim yüzde 30.9 pay alıyor. En zengin, en yoksuldan 14 kat daha fazla gelir elde ediyor. Yoksulluğun önlenmesi için devlete çok büyük görevler düşüyor. Sivil toplum örgütleri olarak bizim de özellikle eğitim konusunda güçlerimizi birleştirmemiz gerekiyor. Yoksullukla savaşırken sadece toplam rakamlar değil, bu rakamların arkasındaki gerçekler ve yoksulluk riski çok yüksek olan kesimler ele alınmalı.”