KAÇAK AKARYAKIT İSTATİSTİĞİ

Motorlu araç sayısında son 10 yıllık süreçte görülen yaklaşık yüzde 70'lik artışa rağmen akaryakıt ürünleri tüketimindeki artışın yaklaşık yüzde 24 olarak gerçekleşmesinin, tüketimin önemli bir kısmının kaçak olarak karşılandığını ortaya çıkardığı bildirildi.

Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı'nın yayınladığı 2004 yılı raporuna göre, akaryakıt ürünleri tüketiminin nüfus, ekonomik ve sınai gelişme endeksleri ile uyumluluk göstermediği değerlendirildi. Rapora göre kaçak akaryakıt, akaryakıt ürünlerinden alınan verginin kaybı dolayısıyla ülke ekonomisine büyük kayıplar vermesinin yanı sıra, çoğunluğunun standart dışı olması nedeniyle araçların motor aksamına ve kükürt oranının yüksek olması sebebiyle insan sağlığı ile çevreye de büyük zararlar veriyor. Yayınlanan raporda şu görüşlere yer verildi:

"Son 10 yıllık süreçte motorlu araç sayısında görülen yaklaşık yüzde 70'lik artışa rağmen akaryakıt ürünleri tüketimindeki artışın yaklaşık yüzde 24 olarak gerçekleşmesi, tüketimin önemli bir kısmının kaçak olarak karşılandığı düşüncesini doğurmaktadır. Bu çerçevede Türkiye'deki toplam vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 20-25'lik bir kısmının akaryakıt ürünlerinden elde edildiği göz önüne alındığında, kaçak akaryakıt kullanımından dolayı devletin çok ciddi rakamlara ulaşan bir vergi kaybının olduğu değerlendirilmektedir. Türkiye'de akaryakıt kaçakçılığı konusunda ortaya çıkan yöntemler arasında, ithalat yoluyla yapılan kaçakçılık; Türkiye'den transit geçen gemilerden yapılan kaçakçılık, servis hizmeti veren tekne ve barçalarla yapılan kaçakçılık, gemiler tarafından 'sintine suyu' denilen atık suların motorinle karıştırılması, daha sonra geri dönüşüm tesislerinde su ayrıştırılarak iç piyasaya motorin olarak sürülmesi, ihraç amaçlı petrolün çeşitli yöntemlerle iç piyasaya sürülmesi, solvent, bazyağ ve madeni yağların akaryakıta karıştırılması ya da bunların birbirleriyle karıştırılması suretiyle tamamen sahte akaryakıt oluşturulması yer alıyor."

Akaryakıt kaçakçılığının, olay bazında en çok doğu illerinde meydana geldiği belirtilen raporda, "Ancak, yakalama miktarlarına göre Kocaeli ve İstanbul başta olmak üzere denize kıyısı bulunan illerde yoğunluk kazanmaktadır. Bunun nedeni, kaçakçılıkta kullanılan yöntem farklılığındandır. Özellikle deniz araçlarıyla çok büyük miktarlarda akaryakıt kaçakçılığı yapılmaktadır. Akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele sadece kolluğun görev sahası ile sınırlı değildir. Mücadelede birçok kurumun ortak çalışmasını teşvik eden bir yaklaşım tarzı benimsenmesi ve alınacak tedbirlerin Türkiye genelinde yaygınlaştırılarak uygulanması gerekmektedir. Bu amaçla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında uyumlu bir yapılanma ve görev dağılımının yapılması zorunludur. Bununla birlikte, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içerisinde ülke genelinde, herhangi bir dağıtım şirketine bağlı olmadan akaryakıt satan istasyonların kapatılması ve bu tip istasyonlara vergi mevzuatı açısından inceleme başlatılması gerekmektedir. Ayrıca, dağıtım şirketine bağlı olarak çalışan firmaların kaçak akaryakıtı piyasaya sürmelerinin önlenmesi amacıyla kendi iç kontrollerinin düzenli olarak yapılması öncelikli hedef olarak seçilmelidir. Akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele kapsamında yapılan operasyonlar neticesinde yakalanan akaryakıtın teslimi konusunda da ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Özellikle deniz araçlarında yakalanan akaryakıtı almakla yükümlü kurumlar teslim almamaktadır. Bu da kolluk kuvvetlerinin bu tür suçlarla mücadelesini olumsuz yönde etkilemektedir" ifadeleri kullanıldı.

Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı'nın yayınladığı 2004 yılı raporuna göre, 2004 yılında en çok olayın meydana geldiği ilk 10 il şöyle: "Van 56, Iğdır 28, Şırnak 21, İstanbul 19, Hakkari 17, Batman 13, Hatay 11, Şanlıurfa 10, Mardin 9 ve Kocaeli 6."

En çok kaçak akaryakıtın ele geçirildiği ilk 10 il ise şöyle:

"Kocaeli 1 milyon 882 bin 82, İstanbul 378 bin 323, Hatay 125 bin 888, Van 98 bin 450, Şanlıurfa 88 bin 743, Mardin 86 bin 842, Hakkari 85 bin 90, Şırnak 41 bin 550, Batman 25 bin 952 ve İçel 20 bin 553 litre.İzmir: YOK(!)"