İZMİR ESNAFI DERT KÜPÜ

İESOB BAŞKANI MEHMET ALİ SUSAM: "ESNAF UZUN VADELİ SATIŞ YAPAMIYOR"

İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İESOB) Eğitim ve Denetim Birimi'nin yaklaşık 6 bin esnaf sanatkarla yaptığı görüşmelerde, kesimin en büyük sıkıntısının haksız rekabet ve kayıt dışı çalışanlardan kaynaklandığı belirlendi. Yapılan çalışmada, ekonomik gidişattan 2003 ve 2004 yıllarında memnun olan esnafın 2005'de karamsarlığa kapıldığı, işlerin durgunlaşmasıyla işyerlerini kapatmayı veya devretmeyi düşünenlerin sayısının arttığı tespit edildi. Esnaf sanatkarlar, sadece Çin mallarına yönelik satış yapan mağazalardan, kiraların yüksekliğinden, her gün çoğalan ve önlenemeyen seyyarlardan, değerli malları sigorta kapsamına almayan sigorta şirketlerinden ve yasal vecibeler hakkında kendilerini yeterince aydınlatmayan muhasebecilerden de şikayetçi oldu. Eğitim ve Denetim Birimi'nin çalışmaları hakkında bilgi veren İESOB Başkanı Mehmet Ali Susam, "Denetim ekibimiz belirli bir plan ve program dahilinde esnaf sanatkarlarımızı aralıksız ziyaret etmektedir. Önceden hazırlanan programa uygun şekilde hareket eden ekibimiz, ilçeler de dahil olmak üzere İzmir'in her bölgesini adım adım dolaşmaktadır. 3 yıldır faaliyet gösteren denetim ekibimiz, hemen hemen kentin her sokağına girmiş, birlik ve oda yöneticilerimizin çalışmalarına yön verecek önemli bulguları tespit etmişlerdir" dedi.

Yapılan denetimlerde öncelikle esnafı aydınlatmayı amaçladıklarını kaydeden Susam, "İşyerleri ziyaretlerimizde eğitimi ön plana çıkarıyoruz. Esnaf sanatkarın yasal konularda eksiklerini belirleyerek ileride mağdur duruma düşmemeleri için kendilerini uyarıyoruz. Ayrıca tüketici hakları, gelişen ve değişen resmi mevzuatlar, özlük hakları ve teşkilatlarımızın çalışmaları hakkında kesimi bilgilendiriyoruz. Denetimler esnasında birimlerimizin belirlediği sorunları ilgili oda yönetimlerine de bildiriyor, İESOB olarak sorunların çözümüne katkı koyuyoruz. Esnaf sanatkar camiası içinde tabandan tavana uzanan iletişim ağını, kesimin sorunlarına hızlı ve kalıcı çözümler getirebilen bir sistemi oturtmuş durumdayız" diye konuştu.

Kredi kartıyla satış konusunda bankaların esnaf sanatkarlara daha farklı gözle bakmalarını isteyen Mehmet Ali Susam, "Büyük alışveriş merkezlerinin ve hipermarketlerin, kredi kartları vasıtasıyla tüketiciye uzun vadeli ve taksitli satış alternatifleri sunması esnaf sanatkarları zora sokuyor. Esnaf tüketiciye tanınan avantajlardan değil, adaletsizlikten, bankaların büyük kuruluşlara tanıdığı imkanları kendilerinden esirgemesinden şikayetçi. Büyük mağazalarla rekabet etmek isteyen küçük işletmeler, bankaların önlerine koyduğu yüksek maliyetleri karşılayamıyor. Esnaf işletmeleri bireysel çalıştıkları için yüksek cirolara sahip olamıyorlar. Düşük cirolu küçük işletmeler ise POS makinesi bağlatmak istediklerinde, bankalar kredi kartlarıyla yapılan satış tutarlarını, 30 ila 47 gün arasında bloke etmeyi ya da yüksek komisyon oranları almayı şart koşuyorlar. Bu da işletmenin satış tutarlarını, ortalama bir ay anlaştığı bankada vadesiz mevduata tutması, yani kazancını geç kullanabilmesi anlamına geliyor. Oysa bankalar, bloke süreleri veya komisyon oranları konusunda yüksek cirolu büyük kuruluşlara daha esnek yaklaşım sergiliyorlar" dedi.

Esnaf sanatkarların toplumsal yaşamdaki işlevlerine, genel üretim ve istihdam potansiyellerine dikkat çeken Susam, bankacılık sektörünün olayın sosyal boyutunu da göz önüne alması gerektiğini söyledi. Susam, alışveriş merkezlerine ve hipermarketlere sağlanan kolaylıklara benzer koşulların esnaf kesimine de tanınmasını istedi.

Yapılan çalışma sonucu esnafın şikayetleri konusunda şu tespitler yapıldı:

"Hipermarketler Yasası' diye bilinen ve perakende sektörünü düzene sokacak tasarının bir türlü yasalaşmaması. Vergi oranlarının yüksek olması. Bunun yanında küçük esnafın birbirinden farklı ve çok sayıda vergi kaleminden yükümlü tutulması. Bankaların büyük alışveriş merkezlerine ve hipermarketlere sunduğu kredi kartıyla uzun vadeli satış avantajlarını küçük işletmelerden esirgemesi. Kredi kartıyla uzun vadeli ürün satışı yaparak büyük mağazalarla rekabet etmek isteyen esnaf, bankaların önlerine koyduğu yüksek maliyetleri karşılayamıyor. Son zamanlarda artan hırsızlık olayları ve alkollü içecekler gibi değerli malların sigorta şirketlerince sigorta kapsamına alınmaması. Yeni vergi mükellefi olan esnafa muhasebecileri tarafından esnaf sicil ve oda kaydının zorunluluğu hakkında bilgi verilmemesi. 2003-2004 yıllarında ekonomik gidişattan umutlu olan esnafın, 2005 sonlarından itibaren işlerin durgunlaşmasıyla devretmeyi ya da kapatmayı daha fazla düşünür hale gelmesi. Özellikle Hatay, Pınarbaşı ve Bayraklı semtlerinde akşam saatlerinde türeyen seyyar satıcıların engellenememesi. İşyeri kiralarının yüksekliği. Esnaf bu konuda kamu çalışanlarına maaş zamlarında uygulanan sistemin, yani artışların enflasyona endekslenmesi uygulamasının kiralar üzerinde de geçerli olmasını talep etti. Sadece Çin mallarına yönelik satış yapan mağazaların özellikle son 2 yılda denetimsizce artması. Sigorta kasko şirketlerinin müşterilerini sadece anlaştığı firmalara yönlendirmesi. 3308 sayılı yasada kapsama alınmayan meslekler üzerinde farklı kurumların kurslar açmasının karışıklığa ve çelişkilere neden olması. Bunun uzantısında emlakçılık gibi meslekleri ehil olmayan insanların yapması."