DOMATES’TE DÜNYA ÜÇÜNCÜSÜYÜZ

 Yrd. Doç. Dr. Eftal Düzyaman Çin’de yılda 30 milyon 142 bin 040 ton, ABD’de 12 milyon 400 bin, Türkiye’de 8 milyon ton domates üretildiğini belirtirken; birim alanda alınan verim açısından Fransa, İsrail, ABD, Fas, İtalya ve Yunanistan’dan sonra yedinci sırada olduğumuzu  ifade etti.                                                                                                    

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından yürütülen “İyi Tarım Uygulamaları” seminerinde konuşan Yrd. Doç. Dr. Eftal Düzyaman, domates üreticisi ülkeler arasında 8 milyon ton/yıllık üretimle dünya üçüncüsü olan ülkemizin, birim alandan alınan verim açısından yedinci sırada bulunduğunu belirtti.

Türkiye’nin günümüzde dünyanın en önemli domates üreticilerinden birisi olarak kabul edildiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Eftal Düzyaman, “Türkiye, 2004 yılı istatistiklerine göre toplam 8 milyon tonluk üretimi ile Çin ve ABD’den sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Üretim miktarının yüksek olmasına karşın, birim alandan kaldırılan ürün bakımından ön sıralardaki yerimizi muhafaza edemiyoruz. Türkiye genelinde 3.63 ton/dekar olan ortalama domates verimi birçok üretici ülkenin oldukça altındadır” dedi.

Türkiye, İtalya (5.01 ton/yıl) ile kıyaslandığında yüzde 28’lik, ABD (7.04 ton/dekar) ile karşılaştırıldığında ise yüzde 48’lik bir verim düşüklüğü söz konusu.

MARMARA VE EGE’DE AVRUPA STANDARDI

Yrd. Doç. Dr. Düzyaman, sanayi tipi domates yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Marmara ve Ege Bölgelerinde üretimin ABD ve Avrupa standartlarında olduğunu; buralardaki üretimin genellikle sözleşmeli olarak yapıldığını belirterek, “Sanayi kuruluşları üretim sezonu boyunca çiftçiye teknik bilgi ve tarımsal girdi (pestisist ve gübre) yardımlarında bulunmaktadırlar. Ayrıca, çiftçiler avans ödemeleri ile takviye edilmektedirler” diye konuştu. Yrd. Doç. Dr.  Düzyaman, bu işletmelerde ekim, ilaçlama ve hasat aşamalarında teknolojinin tüm olanaklarından yararlanıldığı halde; sözü edilen bu gelişmişlik düzeyinin, sanayicilerin kontrol ve desteğinin bulunmadığı yerlerde kaybolarak yerini 20-30 yıl öncesine bıraktığını söyledi.

Yrd. Doç. Dr. Eftal Düzyaman, ayrıca üreticilerin çoğunun (yüzde 90-95) tarımsal üretimlerini 100 dekarın altındaki arazilerde sürdürdüklerini ve bu nedenle teknolojiyi etkin bir şekilde kullanamadıklarını vurguladı. ÜLKELERİN DOMATES ÜRETİM MİKTARLARI 

Ülke                                                               Üretim (ton/yıl)

Çin                                                                 30.142.040

ABD                                                               12.400.000

TÜRKİYE                                                      8.000.000

Hindistan                                                         7.600.000

Mısır                                                               6.780.000

İtalya                                                               6.500.000

İspanya                                                             3.900.000

Rusya                                                              2.090.000

Yunanistan                                                      1.800.000

Portekiz                                                          1.100.000

Özbekistan                                                      1.100.000

Fas                                                                 1.040.000

Ukrayna                                                          1.000.000

Fransa                                                            855.000

DOMATES ÜRETİCİS ÜLKELERDE BİRİM ALANDAN ALINAN VERİM

Ülke                                                               ton /da

Fransa                                                            13.15

İsrail                                                                12.58

ABD                                                               7.04

Fas                                                                 5.25

İtalya                                                               5.01

Yunanistan                                                      4.73

Türkiye                                                           3.63

Mısır                                                               3.55

Çin                                                                  2.41

Hindistan                                                         1.41

Ukrayna                                                         1.03