CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ (2)

CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ (2)

Erol Maraşlı / Yeni Vizyon Gazetesi

Bizde Cumhurbaşkanlığı makamı Cumhuriyetin kurulduğu gün ile yaşıttır: 23 Nisan 1920 tarihinde TBMM’nin açıldığı gün ile 29 Ekim 1923 yılları arasında Cumhurbaşkanlığı yoktu. 29/10/1339(1923) günü TBMM’de Halk Fırkası grubu toplanır ve Teşkilat-ı Esasiye/ Anayasa/ kanununu “tevzihan tadil eden/değiştiren” tasarıyı görüşerek kabul eder. Bu kanunun 10. Maddesi “Reisicumhurluk/Cumhurbaşkanlığı” makamının kuruluşuna izin vermiş olur. Ve 11. madde ise Cumhurreisini/  Cumhurbaşkanını devletin reisi yapar.

       O gün  Mustafa Kemal Paşa  birinci Cumhurreisi/Cumhurbaşkanı seçilir. Ondan sonra on bir Cumhurbaşkanı daha o koltuğa oturur veya oturtulur. Cumhurbaşkanının oturduğu mekânın ismi “Çankaya Köşkü”dür. Ankara’nın Çankaya’sı daima Cumhurbaşkanlığı ile anılmış ve özdeşleşmiştir. Süleyman Demirel; Çankaya’ya Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığı sırasında 865 rakımlı tepe adını takmıştır. Çankaya semti ile bu özdeşleşme ta ki; 2014 yılı sonrasına kadar devam eder. 12’nci Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan; Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturduktan sonra, Çankaya’dan ayrılarak Beştepe’deki yeniden dizayın edilmiş başbakanlık binasına taşınmıştır. Başbakan Ahmet Davutoğlu da 2015 başlarında on bir Cumhurbaşkanı'nın mekânı olan Çankaya Köşküne taşınmış, Çankaya da Başbakanlık Makamı olmuştur.   

       Cumhuriyetimizin kuruluşundan bugüne kadarki sürede Çankaya’da oturan 12 Cumhurbaşkanın'dan 6’sı asker kökenlidir: Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk ve Kenan Evren Paşalar… Kalan altı Cumhurbaşkanı da sivil kökenlidir…

       İkisi darbe sonrası ele geçirdikleri Devlet Başkanlığı koltuğundan Çankaya’ya, Cumhurbaşkanlığı köşküne gitmişler: Cemal Gürsel ile Kenan Evren.  İlk sivil kökenli Cumhurbaşkanı Mahmut Celal Bayar’dır; O’da bir askeri darbeyle devrilip, idamla yargılandı. Diğerler siviller ise; Turgut Özal, Süleyman Demirel, Ahmet Necdet Sezer, Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan’dır

      2007 yılında kabul edilen Anayasanın bazı maddelerinde değişiklik yapılması hakkındaki 5660 sayılı yasanın 2'nci maddesi ile “Cumhurbaşkanının Halk tarafından seçilmesi” kabul edildi ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Cumhurbaşkanının doğrudan halk oyuyla seçildiği ilk seçimdi: Recep Tayyip Erdoğan  halk oyu ile seçilen  ilk Cumhurbaşkanı, Cumhuriyetin 12'nci Cumhurbaşkanı oldu.

      Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü dört defa, Mahmut Celâl Bayar üç defa, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Turgut Özal, Süleyman Demirel, Ahmet Necdet Sezer ve Abdullah Gül bir kez cumhurbaşkanlığına seçildiler. Tayyip bey de şimdilik bir kez seçilenler arasında.

      Kenan Evren ise seçilmeden, bir ihtilal sonrası anayasa oylaması sırasında anayasaya ilave edilen bir madde ile Cumhurbaşkanı oldu.  

     Genellikle,  Cumhurbaşkanlığı seçimleri; parlamenter sistem içinde de sancılı zamanlar yaşatmıştır. 1950 yılında Celal Bayar’ın Cumhurbaşkanlığı seçiminden itibaren on Cumhurbaşkanı'nın seçimlerini  yaşadım, gördüm ve bu seçimlerdeki yaşananları, politik manevraları ve ayak oyunlarına da şahit oldum. İşte beş senelik bir çalışmamın ürünü olan “ÇANKAYA SANCILARI/ Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde Yaşananlar” adlı kitabım Ocak ayında yayınlandı.  Bu kitabı yazmadaki amacım geçmiş Cumhurbaşkanlığı seçimlerde yaşananları, yaşları itibariyle bilemeyen gençlerin okumasını ve ibret almalarını…  “Büyüklerimizin de, tarihimizde….  Vay ki vay!...” diyerek  mazimizi öğrenmelerini istedim.

Başarabildiysem ne mutlu bana!