AÇIKTA KANATLI BESLEMEK RİSKLİ

Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker, alınan tedbirlerle kuş gribi hastalığının bulaşması ve yayılmasının önlendiğini belirterek, kuş gribi ile etkin bir mücadele açısından açıkta kanatlı beslenmemesinin büyük önem taşıdığını belirtti.

Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker, 20 Ocak 2006 tarihinde Ankara Dedeman Oteli’nde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Çevre Bakanlığı ile ortaklaşa düzenlenen “Kuş Gribi Değerlendirme Toplantısı”na katıldı. 81 İl Valisi ve Tarım İl Müdürlerinin de hazır bulunduğu toplantıda bir konuşma yapan Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker, açıkta beslenen kanatlıların kuş gribi hastalığı açısından büyük riskler içerdiğini kaydetti. Özellikle kırsal yerlerdeki ailelerin kendi ihtiyaçları için kanatlı beslemesini sosyo kültürel bir özellik olarak nitelendiren Bakan Eker, “Evlerde evcil kanatlı beslenmesi, bu hastalığın yayılmasında en önemli faktörlerden biri. Bir diğer faktör ise düşük düzeyli eğitim, yani cehalet. Eğitim çok önemli. Özellikle çocuklarımızın korunması gerekiyor. Kuş gribi hastalığı nedeniyle, hayatını kaybeden çocuklarımız tavuk eti yediği için değil, hasta hayvanlarla temas ettikleri için bu hastalığı kapmışlar” dedi. Bakan Eker, halkın bilinçlendirilmesi için yerel yönetimler, basın ve diyanet başta olmak üzere tüm kurum ve kuruluşlarının yardımı gerektiğini de sözlerine ekledi.

Ülkemizde ilk kuş gribi vak’asının 5 Ekim 2005 tarihinde Balıkesir ilinde ortaya çıktığını ve gerekli tedbirlerin ilgili tüm kurumlarca alınarak mihrak’ın söndürüldüğünü söyleyen Bakan Eker, ülkemizin göçmen kuşların göç yolları güzergâhında yer alması nedeni ile Aralık ayında ikinci bir vak’anın daha görüldüğünü ve göçmen kuşların hareketlerine bağlı olarak hastalık riskinin halen daha devam ettiğini ifade etti. Bakan Eker, alınan tedbirlerle hastalığın bulaşması ve yayılmasının önlendiğini kaydederek, hastalığın yabani kanatlılar ve kısmi olarak köylerde kümes tavuklarının ölümleri ile sınırlı kaldığını bildirdi.

“Tavuk vebası, kanatlılarda yüksek ölüm oranı ile seyreden çok bulaşıcı, viral bir hastalıktır. Yayılım hızının ve neden olduğu ekonomik kaybın yüksek olması nedeniyle kuş gribi Uluslararası Salgın Hastalıklar Ofisinin (OIE) ‘A listesi hastalıkları’ arasında yer almakta, bildirimi zorunlu ve devletçe kontrolü esas alınmaktadır” diyen Bakan Eker, 1959 yılından itibaren 24 ayrı ülkede görülen hastalığın son yıllarda Asya ülkelerinden Çin, Güney Kore, Tayvan, Vietnam, Hong Kong, Tayland, Kamboçya ve Japonya ile İtalya, Hollanda, Belçika ve Almanya gibi Avrupa ülkelerinde de görüldüğünü ve yüz milyonlarca kanatlının itlaf ve imha edilmesine neden olduğunu hatırlattı.

1999 yılında İtalya da 13 milyon, 2003 yılında Hollanda, Belçika ve Almanya’da toplam 48 milyon, 2004-2005 döneminde ise Vietnam’da 42 milyon ve Tayland da 63 milyon kanatlının kuş gribi virüsü nedeni ile itlaf ve imha edildiğini kaydeden Bakan Eker, sözlerini şöyle sürdürdü;

“Hastalık son olarak, 2005 yılında Kazakistan, Rusya Federasyonu, Romanya ve ülkemizde görülmüştür. Ayrıca, hastalığın komşumuz olan ancak kapalı rejimlerle idare edilen birkaç ülkede de daha var olduğu kuvvetle muhtemel olup; bu ülkeler, yapıları gereği hastalığın var olduğunu resmi olarak açıklamamaktadırlar. Hastalığın bulaşmasında göçmen kuşlar önemli rol oynamaktadır. Enfekte olan kuşların dışkıları ve sekresyonları ile temas eden yem, su, alet-ekipman, personel, başlıca yayılma unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hastalığın hayvandan hayvana bulaşması en çok rastlanan bulaşma şeklidir. Ayrıca, kesin olmamakla beraber tavuktan yumurta yoluyla civcive geçme veya enfekte olan hayvanların yumurtaların kabuklarında etkenin varlığını sürdürmesi şeklinde bulaşmaların olduğu da düşünülmektedir. Virüs hava yolu ile bir kaç kilometre uzağa taşınabilmektedir. Ayrıca, hastalığın böcekler ve kan emici sineklerle de taşınabilmektedir. Hastalığın bazı tiplerinin kanatlılar aracılığı ile insanlara da bulaşması ve insanın bu virüs nedeni ile ölmesi, bu hastalığın dikkate alınması gereken diğer çok önemli bir yönüdür.”

Özellikle H5N1 tipi virüsün dünyadaki tüm kanatlılar yanında, insanları da tehdit ediyor olması nedeniyle hastalıkla mücadelede lokal çalışmalardan ziyade, bölgesel, hatta tüm devletler ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği içerisinde olunması gerektiğini ifade eden Bakan Eker, “İnsanlara bulaşma ise hasta hayvana direk temasla olmaktadır. Özellikle kesimhane ve hastalıklı tavuk bulunan kümeslerin temizliğinde çalışan insanların ve maalesef ülkemizde yaşanan üzücü örneklerde olduğu gibi, çocukların canlı ya da ölü kanatlılarla yakın temasta bulunmaları virüse çok yoğun bir şekilde maruz kalmalarına neden olmaktadır” dedi.

Bu tip bulaşmalar nedeni ile 4 vatandaşımızın tüm çabalara rağmen hayatını kaybettiğini hatırlatan Bakan Eker, “Bu vesile ile hayatını kaybeden bu vatandaşlara Allah’tan rahmet, ailelerine baş sağlığı, halen tedavi gören hastalara da acil şifalar diliyorum” dedi.

Bakan Eker, kuş gribi hastalığıyla mücadele kapsamında yapılan çalışmalar ve ilgili kişi ve kurumlardan beklentilerle ilgili olarak da şu bilgileri verdi;

* ‘Tavuk Vebası Acil Eylem Planı' hazırlanıp, bastırılarak tüm Bakanlık il ve ilçe müdürlüklerine gönderilmiş ve Bakanlığımız web sayfasına konulmuştur.

* Konu ile ilgili olarak,Ulusal ve Yerel Hastalık Kontrol Merkezleri oluşturulmuştur.

* Üniversite öğretim görevlilerinden oluşan bir Bilim Kurulu kurulmuştur.

* Şüpheli pozitif olarak tespit yapılması durumunda, mihrakın 3 km yarı çapındaki Koruma Bölgesinde bulunan canlı kanatlı hayvanlar itlaf edilmektedir.

* Kanatlı itlaflarında kullanılmak üzere mevzuat oluşturulmuş, öncelikle 33 milyon YTL kaynak sağlanmıştır.

* Hastalığın bulaşmasında bir faktör olan çıkma tavukların kontrolü amacı ile işletmede itlaf, imha ve karşılığında ödeme yapılması için mevzuat oluşturulmuş ve kaynak sağlanmıştır.

* İllerde itlaf çalışmalarını yürüten personelimizin ihtiyacı olan koruyucu kıyafet ve diğer malzemeler temin edilmiş ve dağıtımları yapılmaktadır.

* Bakanlığıma bağlı Enstitülerde, ileri teşhis yöntemlerinin kullanılması ve virus izolasyonunun yapılabilmesi tesis edilmiştir.

* Kamuoyu bilgilendirme çalışmaları tüm açıklığı ile sürdürülmüş ve bu çerçevede kamuoyu yeter seviyede bilgilendirilmiştir. Konu ile ilgili, afiş, broşür ve tanıtım filmleri hazırlanmış ve dağıtımları yapılmıştır.

* Ülke genelinde tüm kanatlı ve tek tırnaklı (yarış atları hariç) hayvanların sevkleri ikinci bir emre kadar yasaklanmıştır.

* Pazarlarda kanatlı hayvan satışı yasaklanmıştır.

* Uluslar arası kuruluşlar ve diğer ülkelerle işbirliği içerisine girilmiştir.

* Hastalıktan zarar görenlerin, bu zararlarının telafisine yönelik çalışmalar hızla sürdürülmektedir.

Tavuk vebası hastalığı ile mücadele, sadece Tarım ve Köyişleri Bakanlığı personeli ile yapılamayacak kadar kapsamlı ve önemli bir konudur.

Hastalığın kontrol altına alınması ve yok edilebilmesi için tüm kuruluşların, etkin koordinasyonunun ve aktif katılımının sağlanması gerekmektedir.

Bu bağlamda, sizlerin konumu oldukça önemlidir ve sizlerden;

* Açıkta kanatlı hayvan satışlarının engellenmesi (hayvan pazarları dahil),

* Hayvan hareketlerinin izlenmesi ve özellikle kanatlı ve tek tırnaklı hayvanların sevklerinin önlenmesini sağlayacak her türlü önlemlerin alınması

* Sınır kapılarında ve karantina bölgelerine giriş ve çıkışlarda, araçların uygun dezenfeksiyonunun sağlanması,

* Belediyelerin ölü hayvanların toplanması ve imhası için ekipler oluşturmasının sağlanması,

* İtlaf ve imha çalışmalarında görev alan kişilerin eğitimlerinin sağlanması,

* İtlaf, imha ve tarama çalışmalarında kullanılan koruyucu elbise, gözlük, eldiven, maske ve dezenfektan gibi malzemelerin Valiliklerce temini ve bu malzemelerin kullanımından sonra usulüne uygun olarak bertaraf edilmelerinin sağlanması,

* Tüm kamu kurum kuruluşlarında, mevcut personel ve iş makinelerin itlaf ve imha işlerinde kullanılmak üzere kriz merkezi yönetimine 24 saat görevlendirilmesinin sağlanması,

*Yaban hayvanlarının, kümes hayvanlarıyla temasının kesilmesi için kanatlı av yasağının sürdürülmesi ve denetimlerin etkin bir şekilde yapılması,

*Valilikler bünyesinde ekipler oluşturularak, sulak alanlardaki ölü yaban hayvanların usulüne uygun olarak toplatılarak imhasının sağlanması,

*Yerel yönetimlerce, kanatlı hayvanların serbest dolaşımlarının engellenerek kapalı alanlarda tutulmasının sağlanması,

*Domuz işletmesi bulunan illerde, bu yerlerde gerekli kontrollerin ve denetimlerin yapılması,

* İhtiyaç duyulması halinde, özel sektör imkanları ile serbest veteriner hekimlerden yararlanılması,

* Sağlık Bakanlığınca önerildiği gibi sektörde çalışan kişilerin mevcut grip aşılarıyla aşılanmalarının sağlanması,

* Hayvansal protein açığı doğmaması ve halkımızın dengeli beslenmesi açısından, fiyatı da dikkate alınarak, kontrolden geçmiş tavuk eti ve yumurta tüketiminin artırılmasının teşvik edilmesi, gibi konularda hassasiyetle durulması ve gereken tedbirlerin alınması konusunda azami gayretinizi beklemekteyiz.”

Kuş Gribi mücadelesi çerçevesinde, 1 milyonun üzerinde kanatlı itlafı gerçekleştirildiğini ve ihtiyaç duyulan illere de 3 milyon YTL itlaf parası gönderildiğini anlatan Eker, ''En ufak bir şüphe duyulan yerde bütün tedbirleri alıyoruz. Bölge laboratuarlarımıza 5 bin 300 civarında örnek marazi madde intikal etti. Bunların 3 bin 303 tanesinde kuş gribi virüsü tespit edilmedi. 104 numune ise pozitif çıktı'' diye konuştu. Bazı çevrelerin, Manyas'taki kuş gribi vakasından sonra ''ihmal mi oldu'' gibi sorular sorduğunu ifade eden Bakan Eker, Manyas'taki vakadan sonra boş durmadıklarını, Türkiye genelinde tarama yaptıklarını, 987 tane evcil kanatlı örneği, 386 tane de yabani kanatlı örneği alarak test ettiklerini kaydetti. Eker, Iğdır'ın Aralık İlçesi'nde vaka tespit edilinceye kadar, alınan marazi maddelerin negatif görüldüğünü kaydetti.