Hayal HAN Yazıyor

SAHTE VE YANILTICI BELGE KULLANMANIN SONUÇLARI:

Ülkemiz ekonomisinin her geçen gün kötüye gittiğini anlamak için mutlaka iyi bir ekonomist olmaya gerek yok.Çünkü yıllardır yaşananlar hepimizi kıyısından köşesinden bir parça ekonomist yaptı bile..

Ekonomimizin bu durumda olmasının bütün nedenlerini incelemeye kalkışırsak sanırım buna ne sayfalar ne de zaman yeter…

Ama dikkat çekmek istediğim bir konu var ki hepimizi yakından ilgilendiriyor. Ekonomisi bozuk olan ülkelerde ve hatta 2,5 yıl süren Avrupa da ki  gözlemlerimde, gelişmiş ekonomilerde bile “Sahte veya içeriği itibari ile yanıltıcı belge kullanmak” eğilimi ne yazık ki her yerde mevcut.Dilimize sonradan kazandırdığımız bir deyim var ki “Hayali İhracat” bile direk sahte belge ile ilintili.Dolayısı ile bu sorun, bizim ülkemizde de ciddi boyutlarda.Vergi Denetmenlerince yapılan denetimler ve  basına yansıtılan bir çok haberde;

Kayıt dışılığın ve belgesiz ekonominin büyümesine dikkat çekilmektedir.

Sahte veya yanıltıcı belge kullanmak kavramlarını açıklarsak;

Yanıltıcı belge kullanmak:Gerçek bir işlem veya duruma ait olmakla birlikte gerçeği yansıtmayan belgedir. Sahte belge kullanmak ise:Gerçek bir işleme dayanmadığı halde düzenlenen belgenin kişi ya da kuruluşlarca kullanılmasıdır.

Örnek vermek gerekirse;

 X işletmesinden alınan bir mal alımının belgesinin X işletmesinden alınmayıp ya da alınamayıp Y firmasından aynı miktar ve bedelle alınmış gibi belgelendirilmesi yanıltıcı belgedir.Her ne kadar alınan mal belgelenmiş gibi de görünse Y işletmesi böyle bir satışı gerçekleştirmemiş olduğu için bu belge Y işletmesi açısından da  sahte belge durumundadır.

Vergi Denetimleri sonucunda,şahıslar ve işletmeler gider ve maliyetlerini artırarak vergi yüklerini hafifletmek eğilimi ile bazen sahte veya yanıltıcı belge  kullanmaktadırlar.

Saygıdeğer üstad Dr.Bumin Doğrusöz’ün 26,10,2006 tarihli Referans gazetesinde de belirttiği gibi “Sahte veya yanıltıcı belge” kullanmanın mükellef açısından cezasına gelince;

“Sahte veya yanıltıcı belgeleri kullanan kişiye (hem gerçek kişi hem de kurum anlamında) kayba uğrattığı vergi tutarının üç katı idari para cezası uygulanmaktadır. Bu tür belgeleri kullananlar için ayrıca hürriyeti bağlayıcı ceza (hapis) öngörülmüştür. Bu ceza, yanıltıcı belgede 6 aydan, sahte belgede 18 aydan başlamaktadır. Fiille hapis cezasının öngörülmesi, asliye ceza mahkemesinde sanık sıfatı ile yargılanmayı gerektirmektedir. Bu yargılanma ticari yaşamda, sonuç beraat dahi olsa, ticari itibarın kaybı anlamına gelmektedir.

Oysa, Sahte veya yanıltıcı belge kullanmadan (VUK’nun 359.maddesine girmeyen fillerle) vergi kaybına yol açanlara uygulanacak ceza vergi ziyai cezası olup , kayba uğratılan verginin bir katı tutarındadır . Üstelik tarh edilen vergi ziyaı  cezasına karşı uzlaşma, indirim gibi çeşitli yollara müracaat etme olanağı da vardır.

Sahte veya yanıltıcı belge kullanarak yakalandığında hapis cezası riski taşımaktansa, belge alınamayan gerçek bir işlemi belgesiz kayıt yaparak daha düşük bir idari para cezası ile kurtulmak, mükellef açısından daha akılcı bir davranış olacaktır.