Aliağa’da Cüruf Zirvesi

ALİAĞA’DA DEMİR ÇELİK TESİSLERİ VE HADDEHANELERDEN ÇIKAN CÜRUF VE DİĞER TEHLİKELİ ATIKLARIN BERTARAFI KONUSU KAPSAMLI BİR TOPLANTIDA TARTIŞILDI
Aliağa ağır sanayi bölgesindeki demir çelik kuruluşları ve haddehanelerin çıkardığı cüruf ve diğer tehlikeli atıkların Bertarafı konusu kapsamlı bir toplantıyla masaya yatırıldı.. Aliağa Belediye Meclis Salonunda yapılan toplantıya İzmir Çevre Orman İl Müdürü Osman Tatar, Aliağa Belediye Başkanı Tansu Kaya, Başkan yardımcıları Yaşar Baydur Onaran, Hasan Selvi, AVG firması temsilcisi Hakan Ünsal, ABI Atık bertaraf İşl. Ltd.şti temsilcisi Erkan Sarıcan ve bölgede faaliyet gösteren demir çelikler ile Haddehanelerin temsilcileri, çevre birim yetkilileri ve bölgede işletme ruhsatı bulunan maden sahipleri katıldı. Yaklaşık üç saat süren toplantıda 14 Mart 2005’de yayınlanarak yürürlüğe giren 25755 sayılı “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin uygulanma aşamasında yapılacak hızlandırılmış projeler ile cüruf ve tehlikeli atıkların bertarafı konuşuldu.
8 MİLYON TON TEHLİKELİ ATIK FABRİKALARDA DEPOLANMIŞ
Toplantıda söz alan Aliağa Belediye Başkanı Tansu Kaya, Aliağa Sanayi bölgesindeki cüruf ve diğer tehlikeli atıkların ciddi sorunlar yaratmaya başladığını belirterek, bölgede 7-8 milyon ton tehlikeli atığın fabrika sahalarında depolanmış olduğunu açıkladı.
2004 yılından itibaren belediyenin ve Çevre İl müdürlüğü’nün etkin çalışmaları sonucu cüruf, tüfal ve baca külü atıklarının ayrı ayrı depolandığını hatırlatan başkan Kaya, geçmişte tehlikeli atıkların ayrıştırılmadan cüruflarla birlikte depolandığını bu yüzden tüm atıkların tehlikeli atık sınıfına girdiğini hatırlattı. Başkan Kaya, “geçmişte 2004 yılına kadar yapılmış olan depolamalarda üç değişik atık bir arada depolanmasından dolayı, birikmiş cüruf dağları tehlikeli atık madde kapsamında görünmektedir. Elimizdeki verilere göre yaklaşık 7-8 milyon ton tehlikeli diye adlandırılan bu malzeme fabrikaların sahalarında depolanmış vaziyettedir. Ne yazık ki elimizde Milyon tonlarca tehlikeli cüruf atığı mevcut.” Dedi.
ATIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Başkan Kaya, atıkların değerlendirilmesi ya da geri kazanımı konusunda çalışmalar yapıldığını dile getirerek “2004 yılından sonra ayrı ayrı depolanmış atıklardan cüruf dolgu malzemesi olarak, tüfal ise değişik sanayi kollarında hammadde olarak kullanabiliyor.  Baca tozunun bertarafı ise Zincox firmasının kuracağı geri dönüşüm tesisi ile çinko gibi ürünler baca tozundan alınıp sanayiye geri kazandırılacak. Bu tesisin Plan tadilatı ve GSM ruhsatlarını alarak kurulum aşamasına geçilecek. ZincOx, şu anda ÇED aşamasında” dedi.
“TEHLİKELİ ATIKLARIN BÖLGE DIŞINA ÇIKARILMASI DA RANTABIL DEĞİL”
Fabrikaların atıklarını en fazla 6 ay süreyle geçici olarak fabrika sahasında depolayabileceğini işaret eden Başkan Kaya, “Bu 6 aylık süre ciddi boyutta aşmıştır. Yeni yasaların bize getirdiği sorumluluklar çerçevesinde gerek yasalar, gerekse Aliağa ve çevresinin sağlık koşullarının düzeltilmesi adına somut adımlar atmamız gerekir. Bu tehlikeli atıkların bölge dışına çıkarılması da rantabıl değildir. Bu atıkların üretildikleri yerde yok edilmesi ya da kontrollü nihai depolamasının yapılması gerekmektedir.” Dedi.
“ALİAĞA, CÜRUF BELASINDAN KURTULMALI”
Başkan Kaya sözlerini şöyle tamamladı; “Çevre Bakanlığı ile yaptığımız yazışmalarda bölgemizdeki kullanılmayan maden ve taş ocaklarında, yönetmeliklerde belirtilen geçirmezlik şartları yerine getirilmek şartı ile cürufların depolanabileceği belirtildi. Bu sorunu sanayileri de üzmeyecek bir formülle en verimli en temiz bir proje ile nihayete erdirmemiz ve bu cüruf belasından bölgemizi kurtarmamız gerekmektedir.”
AVG: “YERİNDE BERTARAFI UYGUN OLUR”
Tehlikeli maddelerin bertarafı konusunda uzman olan alman AVG firması yetkilisi hakan Ünsal ise toplantıda  yaptığı konuşmada Aliağa ve İzmir bölgesinde yaklaşık 10 milyon tonu bulan tehlikeli atık kapsamında olan atığın buranda nakledilmesi ve yurt dışı gibi şirketlere başvurulmasının mümkün gözükmediğini ifade etti. Ünsal kapsamın ve boyunu tespit ettikten sonra buraya has çözümler önerebileceklerini söyledi.Ünsal,” çevre bakanlığı ile yaptığımız görüşmelerde atıkların berterafı konusunda atıkların yut dışına ihracı ve nakliye fiyatları konusunda izaydaş firmasının fiyatlarını eşitlemek durumundayız. Maliyet açısından  bu fiyatın üstüne çıkmamız  mümkün değildir. Ama tehlikeli atığın boyutu da yapılacak çözümün bu yolla çözülmesinin de mümkün olmadığını gösteriyor. Milyonlarca ton tehlikeli atığı ihraç yolu ile çözmeniz mümkün gözükmüyor. Burada geriye kalan maliyeti en düşük şekilde tehlikeli atıkların yerinde bertarafı ile mümkündür. AVG firması bu konuda proje bazında Know-How ile yardımcı olabilir.
ÜNSAL:"ZOR SÜREÇ OLSADA AB FONLARI DESTEKLEYEBİLİR"  AB fonlarında Türkiye’ye 25 yılda 30 milyar euro fon olarak hazırlanmaktadır. Burada hazırlanacak projeyi de bir müddet sonra AB fonlarından karşılanması da gündeme gelebilir. Ama bu fonlara ulaşmak içinde uzun bir yol kat etmek gerekmektedir. Burada yapılacak iş yakma değil nihai depolama alanı oluşturulması gibi görünüyor. Bölgeyi araştırmadan söyleyecek başka bir çözüm görünmüyor. Burada atığın boyutunun milyon ton olması nedeni ile çözümün yerinde bertarafı gibi gözüküyor. AVG firması ile yapabileceğimiz bunların proje ile depolama alnı oluşturulması ve bölgede terkedilmiş maden ocaklarına proje hazırlayabiliriz.”dedi.
BÖLGENİN YILLIK ATIĞI 10 MİLYON TON
İzmir Valiliği Çevre orman İl Müdürü Osman Tatar da Türkiye’deki atık bertaraf tesisleriyle ilgili yaptığı değerlendirmede kapasite yetersizliğini dile getirdi. İzaydaş’ın yıllık 40 bin ton atık bertaraf kapasitesi bulunduğunu söyleyen Tatar, “Oysa sadece İzmir ve çevresinin tehlikeli atık kapasitesi yıllık 10 milyon tonun üzerindedir. İzaydaş, atık Bertarafı konusunda tam kapasite çalıştığı için gelen teklifleri kabul edemiyor. Çünkü kapasitesi doldu. 2007’e sıra veriyor. Bu kapasite ile Aliağa’ya 2017 de bile sıra gelmez.” Dedi.
BELEDİYE VE ATIK ÜRETEN SANAYİCİLERE YENİ YASA VE YÖNETMELİK EK SORUMLULUKLAR GETİRDİ
14 Mart 2005’de yayınlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü yönetmeliği ile belediye ve atık sahiplerine ciddi sorumluluklar getirdiğini belirterek  “Bu anlamda İl Çevre Müdürlüğü’nün sorumluluğu bir an önce atık yönetim planlarının yapılması ve projelendirilmesidir. Bu işlem sonrası vali onayı ile bakanlığa sunulacak alınan olur ile uygulamaya geçilecek. Bu yapılacak çalışmalarda kurulacak olan bertaraf tesisinin mücavir alan sınırında ise imar planlarına işlenmesi sorunu var. Bakanlığımızca İzmir’in çevre düzenleri planları hazırlanıyor. Bu uygulamanın yetişmesi de gerekiyor.” Dedi.
SANAYİCİYE UYARI: “YASAL SÜRENİZ SONA ERDİ”
Osman Tatar, Belediyelerin de atık üreticilerini ve bertaraf temsilcilerini bir araya getirip tesisleri kurma ya da kurdurma görev ve sorumluluğu olduğunu belirtti. Osman Tatar, “Kanun çok açık (bu bertaraf tesislerini ya kuracaksın ya da kurduracaksın) diyor. Sanayicinin de atık üretimi ve zararlarını en az düzeye çekecek tedbirleri alma sorumluluğu var. Yasa açık 14 Mart 2005 tarihinden sonra 6 ay içinde bütün bu tedbirlerin alınmış olması gerekir. Süre geçti,  Kasım 2005’de bütün bunların valilik onayından geçmiş olması gerekiyordu. Atık üreten firmalar şu anda yasal süreyi bir hayli geçirmişlerdir. İl Çevre Müdürlüğü olarak çok ciddi cezalar vermiş olmamız lazım ama biz meseleyi cezalandırma boyutunda bakmıyoruz. Çözmek için uğraş vermek istiyoruz” dedi.
ÇEVRE KONUSUNDA BİLİMSEL ÇÖZÜMLER ŞART
İl Çevre Müdürü Osman Tatar, bölgenin uluslararası standartlarda çözümlerle kurtulabileceğini ifade ederek “Artık, Çukur bulduk hadi inşaat molozu gibi taşıyıp üstünü öretelim, atıktan kurtulalım anlayışı çağdışı ve bilim dışı çözümlerdir. Artık Aliağa ve bölgeyi hiç hak etmediği bir kötü görüntüden kurtulmamız lazım. Bu tedbirlerin alınmaması özellikle tehlikeli atıkların bertaraf yönüne gidilmemesi durumunda bu olayın üstesine ağır cezai müeyyideler ile gideceğiz.” Dedi.
ALİAĞA, 20 YILLIK İHMALİN BEDELİNİ ÖDÜYOR
Çevre Orman İl Müdürü Osman Tatar, 20 yıldan bu yana atıkların tehlikeli tehlikesiz ayrımı yapılmadan depolandığını söyleyerek “Zamanında bunlar ayrı depolansaydı böyle bir sorunu bu gün konuşmayacaktık. 20 yıldır süre gelen sanayi atıklarında bölgede her firma ayrı ayrı atık alanları oluşturdu. Bu iş, altından kalkılmaz bir sorumluluk yükledi bizlere. Derhal gece gündüz demenden tehlikeli atıkların bertarafı yönünde AB yasalarına uyumlu projeyi hayata geçirmemiz gerekiyor. Atık yönetimi oluştursak bölge sanayisi de bu sorumluluktan kurtulmuş olacak. Yasalar ve yönetmelik açık bu işi erteleme lüksümüz yok  derhal fiiliyata geçmemiz gerekiyor.” Dedi. Çevre Orman İl Müdürü Osman Tatar başkanlığında yapılan Aliağa ve çevresi tehlikeli atıkların bertarafı toplantısı 25 Temmuz Salı günü nihai karar için tekrar toplanmasına kararı verildi. Toplantı Çevre il Müdürü Osman Tatar’ın  Çaltılıdere zemin etütlerinin tartışılacağı ve alternatif projeler ile gelinmesini ve Çaltılıdere maden yataklarının da dışında projelerin haftaya Salı günü yapılacak olan toplantıya getirilmesini istedi.