Akaryakıt'ın 5'te Biri Kaçak

Akaryakıt'ın 5'te Biri Kaçak

Türkiye'de her yıl kaçak olarak kullanılan 8 milyar dolarlık 3 milyon ton petrol ürünü devletin 2.5 milyar dolarlık vergi alamamasına neden oluyor. Dev boyutlu bu kaçakçılığı kimlerin yapıldığı araştırılıyor Türkiye'de her yıl değeri 8 milyar dolardan fazla akaryakıtın kaçak olarak satıldığı ve devletin sadece vergi kaybının 2,5 milyar doların üzerinde olduğu belirlendi. TBMM Akaryakıt Kaçakçılığını Araştırma Komisyonu'nun, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve ilgili enerji kurumlarından aldığı bilgileri değerlendirdiği raporunda ortaya konulan tablo, bu boyutta bir kaçakçılığı kimlerin yapabileceği sorusunu akla getirdi. Petrol sektörünün önemli isimlerinin dile getirdiği bazı özel tesis işletmelerinin iskelelerinden kaçak akaryakıt ve LPG girişi yapıldığı iddiaları da cevaplanması gereken sorular arasında yer alıyor.

AKARYAKIT PAZARININ 5'TE BİRİ KAÇAK

Emniyet Genel Müdürlüğü verileri, Türkiye'de akaryakıt piyasasındaki potansiyelin yüzde 18'inin kaçak yolla yurda giriş yaptığını ortaya koyuyor. Yıllık satılan toplam 17 milyon ton petrol ürününün 3 milyon tonu kaçak. Yıllık 8 milyar dolara varan bu kaçak pazarında devletin vergi kaybı 2.5 milyar dolara ulaşıyor.

BÜYÜME ARTIYOR ÜRETİM ARTMIYOR!

Raporda, akaryakıt üretimiyle kaçak miktarının rakamlarla nasıl örtüştüğü de şu örneklerle ortaya konuldu: 2003'te sadece ele geçirilen kaçak motorin miktarı 1 milyon 245 bin ton. Tüpraş'ın 2002-2003 arasında yüzde 22 olan satış hızı da 2003-2004 arasında yüzde 3'e geriledi. Türkiye, geçen yılın ilk çeyreğinde, yüzde 12.4 oranında bir rekor büyüme gerçekleştirdi. Bu, fabrikaların, motorlu araçların, uçak ve gemilerin çalışması demek. Ayrıca motorlu araç satışlarında patlama yaşandı. Ancak akaryakıt üretiminde büyüme hızı oldukça düşük kaldı. Rakamlar, aradaki farkın yasadışı yollardan karşılandığını açıkça ortaya koyuyor.

Öte yandan, Romanya, İran ve Irak kaynaklı kaçak akaryakıtın kalitesiz olduğuna dikkat çekilirken, bunun da ekonomiye ayrıca zarar verdiği belirtildi. ODTÜ'nün yaptığı analizlere göre, piyasada satılan akaryakıtın 6'da biri bozuk. Bu akaryakıtlar çevre kirliliğinin yanı sıra araç motorlarına da kalıcı hasarlar verebiliyor.

KAÇAKÇILAR DA RUHSAT ALABİLİYOR

Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği'ne göre, petrol piyasasında faaliyet göstermek amacıyla yapılan lisans başvuruları değerlendirilirken, başvuruda bulunanların "kaçakçılık suçundan ceza alıp almadıkları" sorgulanmıyor. Bu nedenle akaryakıt kaçakçığından yakalanıp hüküm giyenler bile "resmen" başvuru yapabiliyor. Petrol Piyasası Kanunu öncesi 21 dağıtım şirketi bulunan Türkiye'de, kanunla birlikte bu sayı 33'e çıktı. Bunlardan 12'si pazarın büyük kısmına sahip bulunuyor.

ORMAN YANIYOR AĞAÇ DİYORSUNUZ

Özellikle benzine "solvent" katılması suretiyle elde edilen haksız kazanç da bir başka önemli kaçak noktası. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 2004'te solvent ve bazyağ ithalatı için uygunluk belgesi verilen 48 şirketin incelenmesi sonucu, bazı firmalar adreslerinde bulunamamış, bazı firmalar da satışlarını belgelendirememişlerdi. İncelemede, izin verilen bazı firmaların fazla ithalat yaptıkları, bazılarının ise sahte PİGM uygunluk belgesiyle ithalat yaptıkları ortaya çıkmıştı. Bu arada Başbakan Erdoğan, AK Parti'nin Kızılcahamamam'da yapılan kampında milletvekillerinin, sınırdan katırlarla akaryakıt kaçakçılığı yapıldığına ilişkin sözleri üzerine, "Türkiye'de akaryakıt kaçakçılığı vardır. Bunu inkar edemeyiz. Ancak eşeklerle yapılan kaçakçılık bunun milyonda biridir. Asıl kaçakçılık başka yöntemlerle yapılıyor. Ben size orman yanıyor diyorum siz bana ağaçtan bahsediyorsunuz. İşin boyutları daha büyük" demişti.